Việt Nam đã và
đang khẳng định vị thế là một trong những nền kinh tế mở cửa và hội nhập sâu rộng
nhất thế giới thông qua việc ký kết và tham gia vào hàng loạt Hiệp định Thương
mại Tự do (FTA). Với 17 FTA đang có hiệu lực, doanh nghiệp Việt Nam đang đứng
trước những cơ hội chưa từng có để vươn ra biển lớn, tiếp cận thị trường rộng lớn
và đa dạng.
Ø ASEAN
và các đối tác truyền thống: Nền tảng vững chắc
Các FTA trong
khuôn khổ ASEAN là những bước đi đầu tiên và quan trọng, tạo nền móng
cho quá trình hội nhập của Việt Nam. AFTA (1993) đã mở ra khu vực mậu dịch
tự do đầu tiên của ASEAN, thúc đẩy thương mại nội khối. Tiếp nối là các FTA với
các đối tác lớn trong khu vực như ACFTA (Trung Quốc - 2005), AKFTA
(Hàn Quốc - 2007), AJCEP (Nhật Bản - 2008), AANZFTA (Úc, New
Zealand - 2010) và AIFTA (Ấn Độ - 2010).
Các hiệp định này
không chỉ giúp giảm thuế quan mà còn tăng cường đầu tư và hợp tác
kinh tế, mở ra cánh cửa tiếp cận các thị trường tiêu dùng khổng lồ và nguồn
vốn dồi dào từ Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Úc, New Zealand và Ấn Độ. Sự
tham gia của Hồng Kông với AHKFTA (2019) tiếp tục củng cố vị thế của Việt
Nam trong khu vực, tận dụng Hồng Kông như một trung tâm tài chính và thương mại
quốc tế.
Ø Đối tác
song phương chiến lược: Nâng tầm quan hệ
Bên cạnh các FTA
đa phương, Việt Nam còn tập trung vào các hiệp định song phương với những đối
tác chiến lược. VJEPA (Nhật Bản - 2009) và VKFTA (Hàn Quốc - 2015)
là minh chứng rõ nét cho mối quan hệ đối tác kinh tế sâu sắc. Các hiệp định này
không chỉ mang lại ưu đãi thuế quan sâu rộng mà còn thúc đẩy chuyển
giao công nghệ, thu hút đầu tư từ hai cường quốc kinh tế này, đặc biệt
trong lĩnh vực sản xuất và công nghiệp phụ trợ.
Việc ký kết VCFTA
(Chile - 2014) đánh dấu bước mở rộng thị trường sang khu vực Nam Mỹ, trong
khi VN-EAEU FTA (Liên minh Kinh tế Á Âu - 2016) mở ra cơ hội tiếp cận thị
trường giàu tài nguyên như Nga và các nước thành viên khác.
Ø Thế hệ
FTA mới: Thúc đẩy cải cách và hội nhập sâu rộng
EVFTA (Liên minh
châu Âu - 2020) và UKVFTA (Vương quốc Anh - 2021) là những hiệp
định mang tính bước ngoặt, đưa Việt Nam tiếp cận một trong những thị trường lớn
và khó tính nhất thế giới. Với ưu đãi thuế quan sâu rộng và yêu cầu cao
về tiêu chuẩn lao động, môi trường và cải cách thể chế, các FTA này đã
và đang thúc đẩy mạnh mẽ quá trình hoàn thiện khung pháp lý và nâng cao năng lực
cạnh tranh của doanh nghiệp Việt.
Gần đây, VFTEPA
(Israel - 2023) và CEPA Việt Nam - UAE (2024) mở ra những chân trời
mới, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ cao và tiếp cận thị trường
Trung Đông đầy tiềm năng, tận dụng vị trí cửa ngõ giao thương chiến lược của
UAE.
Đặc biệt, CPTPP
(Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương - 2019) và RCEP
(Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực - 2022) là hai FTA thế hệ mới
mang tầm vóc toàn cầu. CPTPP với những tiêu chuẩn cao về lao động,
môi trường, đầu tư và sở hữu trí tuệ đã thúc đẩy doanh nghiệp Việt Nam nâng cao
năng lực cạnh tranh, tham gia vào chuỗi cung ứng khu vực. RCEP tạo nên khu
vực thương mại tự do lớn nhất thế giới, với quy tắc xuất xứ thống nhất,
đơn giản hóa thủ tục và giảm rào cản thương mại, củng cố vị thế của Việt Nam
trong chuỗi giá trị khu vực và toàn cầu.
Nhìn chung, bức
tranh 17 FTA cho thấy một Việt Nam năng động, chủ động hội nhập và quyết tâm
vươn mình ra thế giới. Để tận dụng tối đa những lợi ích từ các hiệp định này,
doanh nghiệp Việt cần chủ động tìm hiểu sâu sắc các cam kết, nâng cao năng lực
cạnh tranh, cải thiện chất lượng sản phẩm, dịch vụ và tuân thủ các quy tắc,
tiêu chuẩn quốc tế. Đây chính là con đường để doanh nghiệp Việt Nam không chỉ đứng
vững mà còn phát triển mạnh mẽ trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đầy biến động.
P.N.T