Tuổi đời trẻ hơn so với các làng nghề gốm nổi tiếng khác ở Việt Nam nhưng gốm Biên Hòa - Đồng Nai lại được thế giới biết đến khá sớm. Gốm Biên Hòa - Đồng Nai gắn với quá trình hình thành và phát triển của vùng đất Biên Hòa. Điều này được lưu lại qua những kiến trúc tại các di tích, danh thắng mang đậm giá trị về văn hóa, lịch sử, mỹ thuật ở thành phố Biên Hòa.
.JPG)
Sau hơn 3 thế kỷ hình thành, phát triển, gốm Biên Hòa - Đồng Nai đã trải qua rất nhiều thăng trầm. Thế nhưng, ở mỗi giai đoạn đều có những nghệ nhân, thợ giỏi đau đáu tìm cách lưu truyền và phát triển nghề gốm. Theo lời kể lại của một số nghệ nhân, thợ gốm thì đầu thế kỷ XX, gốm Biên Hòa - Đồng Nai đã xuất khẩu sang được một số nước trên thế giới và được người tiêu dùng đánh giá cao về chất lượng, mẫu mã.
Gốm Biên Hòa - Đồng Nai nổi tiếng với 2 dòng gốm trang trí và gốm đen. Trong gốm trang trí có gốm mỹ thuật với tranh, tượng, phù điêu; các loại bình, chậu… Sản phẩm gốm đen Biên Hòa là lu, bình, chậu, tượng được nung tự nhiên không phủ men, không vẽ hình trang trí, song có những nét đặc sắc riêng. Do đó, rất nhiều người tiêu dùng trong và ngoài nước mua về để trang trí trong sân vườn, khu nghỉ dưỡng, nhà hàng, khách sạn…
Có những giai đoạn gốm Biên Hòa - Đồng Nai tưởng như mai một vì nhiều cơ sở gốm không trụ được phải thu hẹp, dừng sản xuất. Tuy nhiên, tỉnh, thành phố Biên Hòa đã có những chính sách kịp thời, xây dựng Cụm công nghiệp gốm sứ Tân Hạnh (thành phố Biên Hòa) để di dời các cơ sở gốm ở các phường Tân Vạn, Bửu Hòa, Hóa An… vào đây sản xuất. Như vậy, các cơ sở gốm sẽ đảm bảo môi trường, có thể mở rộng sản xuất, đáp ứng được các đơn hàng lớn của đối tác trong và ngoài nước.
Hiện nay, gốm Biên Hòa - Đồng Nai đã xuất khẩu trực tiếp sang hơn 30 quốc gia, vùng lãnh thổ trên thế giới. Đây là một trong số ít sản phẩm làng nghề ở Đồng Nai có thể xuất khẩu trực tiếp mà không phải qua trung gian. Tuy sản xuất, tiêu thụ gốm Biên Hòa - Đồng Nai vẫn còn gặp nhiều khó khăn, nhưng các cơ sở đã chủ động hơn trong việc nghiên cứu thị trường, tìm đối tác để xuất khẩu. Cụ thể, một số cơ sở gốm đã thành lập doanh nghiệp, nghiên cứu nhu cầu của người tiêu dùng ở nhiều quốc gia để tư vấn cho khách hàng những sản phẩm phù hợp để trang trí cho phòng khách, phòng ngủ, nhà bếp, sân vườn, khu nghỉ dưỡng… Vì thế, các doanh nghiệp đã nhận được nhiều đơn hàng hơn. Đồng thời, các cơ sở gốm cũng bắt nhịp được các xu hướng chung của thị trường để thiết kế ra những sản phẩm vừa mang được nét đặc trưng của gốm Biên Hòa - Đồng Nai nhưng vẫn có nét hiện đại, tinh tế cuốn hút những người mê gốm trong và ngoài nước.
Tuy nhiên, để gốm Biên Hòa - Đồng Nai nổi danh toàn cầu thì các cơ sở gốm cần liên kết, xây dựng thương hiệu quốc gia để phát triển lớn mạnh và bền vững.
(Hương Giang)