Ngày 12 tháng 6 năm 2025, Chính phủ vừa
ban hành Nghị định số 139/2025/NĐ-CP quy định chi tiết về phân định thẩm quyền
của chính quyền địa phương hai cấp trong lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Công
Thương. Nghị định này, có hiệu lực từ ngày 01 tháng 7 năm 2025, đánh dấu một bước
tiến quan trọng trong nỗ lực sắp xếp bộ máy nhà nước, hướng tới mô hình chính
quyền địa phương tinh gọn, hiệu quả và gần dân hơn.
Trọng Tâm Phân Định Thẩm Quyền: Đẩy Mạnh
Vai Trò Cấp Xã
Điểm nổi bật nhất của Nghị định này là sự
phân định rõ ràng các nhiệm vụ, quyền hạn cho Ủy ban nhân dân cấp xã,
giúp chính quyền cơ sở chủ động hơn trong việc giải quyết các vấn đề trực tiếp
liên quan đến đời sống và hoạt động sản xuất, kinh doanh trên địa bàn. Dưới đây
là thông tin chi tiết về thẩm quyền của cấp xã trong từng lĩnh vực:
1. Lĩnh vực Điện lực:
- Thẩm quyền: Ủy ban nhân
dân cấp xã sẽ thực hiện thẩm quyền thẩm định, phê duyệt phương án ứng phó
thiên tai cho các công trình vùng hạ du đập thủy điện, theo quy định tại điểm b
khoản 5 Điều 7 Nghị định số 114/2018/NĐ-CP.
- Trách nhiệm: Đồng thời, Ủy ban
nhân dân cấp xã cũng chịu trách nhiệm thực hiện các nhiệm vụ liên quan đến bảo
vệ công trình điện lực theo quy định tại khoản 3 Điều 22, khoản 2 Điều 45, và
khoản 6 Điều 51 của Nghị định số 62/2025/NĐ-CP.
2. Lĩnh vực Công nghiệp Tiêu dùng:
- Thẩm quyền: Ủy ban nhân
dân cấp xã được giao thẩm quyền cấp, cấp lại, sửa đổi, bổ sung, và thu hồi
Giấy phép bán lẻ sản phẩm thuốc lá, theo quy định tại điểm c khoản 1 Điều 28 và
Điều 43 Nghị định số 67/2013/NĐ-CP (đã được sửa đổi, bổ sung).
- Trách nhiệm: Bên cạnh đó, cấp
xã còn có trách nhiệm thực hiện các nhiệm vụ quản lý nhà nước trong lĩnh vực
công nghiệp tiêu dùng được quy định tại khoản 2 Điều 41 Nghị định số
67/2013/NĐ-CP.
3. Lĩnh vực Quản lý, Phát triển Cụm Công
nghiệp:
- Thẩm quyền: Ủy ban nhân
dân cấp xã sẽ đóng vai trò trung tâm trong việc đề xuất xây dựng phương án
phát triển, thành lập, và mở rộng cụm công nghiệp trên địa bàn. Cấp xã cũng có
thẩm quyền hỗ trợ chủ đầu tư triển khai xây dựng hạ tầng kỹ thuật, quản lý hiệu
quả các cụm công nghiệp, cũng như tiếp nhận, giải quyết hoặc đề nghị cơ quan có
thẩm quyền giải quyết các thủ tục liên quan đến dự án đầu tư vào cụm công nghiệp
(quy định tại khoản 1 Điều 34 Nghị định số 32/2024/NĐ-CP).
- Thêm vào đó, cấp
xã được quyền quyết định hỗ trợ đầu tư hoặc đề xuất cấp trên hỗ trợ đầu tư hạ tầng
kỹ thuật trong và ngoài cụm công nghiệp; phê duyệt và thực hiện kế hoạch di dời
doanh nghiệp, cơ sở sản xuất vào cụm công nghiệp, và các hoạt động phát triển cụm
công nghiệp trên địa bàn (quy định tại khoản 2 Điều 34 Nghị định số
32/2024/NĐ-CP).
- Cấp xã cũng có thẩm
quyền thanh tra, kiểm tra định kỳ hoặc đột xuất, xử lý các vi phạm pháp luật về
đất đai, đầu tư, xây dựng, bảo vệ môi trường, phòng cháy chữa cháy, cứu nạn cứu
hộ và các quy định khác về cụm công nghiệp. Đồng thời, định kỳ hoặc đột xuất
báo cáo Ủy ban nhân dân cấp tỉnh và Sở Công Thương về tình hình cụm công nghiệp
(quy định tại khoản 3 Điều 34 Nghị định số 32/2024/NĐ-CP).
- Trách nhiệm: Ủy ban nhân
dân cấp xã còn có trách nhiệm thực hiện nhiều nhiệm vụ quan trọng khác
trong quản lý, phát triển cụm công nghiệp theo các khoản 1 Điều 5; khoản 1 Điều
7; điểm a khoản 1 Điều 9; khoản 1, 2, 3 Điều 10; khoản 1 Điều 15; khoản 2 Điều
17; khoản 5 Điều 19; khoản 4 Điều 23; khoản 2, 3 Điều 24; và khoản 3 Điều 29
Nghị định số 32/2024/NĐ-CP.
4. Lĩnh vực Sản xuất Rượu:
- Thẩm quyền: Ủy ban nhân
dân cấp xã sẽ chịu trách nhiệm cấp, cấp lại, sửa đổi, bổ sung, và
thu hồi Giấy phép sản xuất rượu thủ công nhằm mục đích kinh doanh, và Giấy phép
bán lẻ rượu trên địa bàn, theo quy định tại điểm c, điểm d khoản 1 Điều 25 và
Điều 33 Nghị định số 105/2017/NĐ-CP (đã sửa đổi, bổ sung).
- Trách nhiệm: Trong lĩnh vực
kinh doanh rượu, cấp xã còn có trách nhiệm tiếp nhận báo cáo tình hình sản xuất
rượu thủ công bán cho cơ sở có Giấy phép sản xuất rượu để chế biến lại trên địa
bàn xã (khoản 2 Điều 32 Nghị định số 105/2017/NĐ-CP). Các nhiệm vụ khác bao gồm
các quy định tại khoản 2 Điều 4; khoản 2 Điều 14; khoản 3 Điều 31a; khoản 3 Điều
31b; khoản 2 Điều 31c; khoản 3 Điều 32; và khoản 6 Điều 38 Nghị định số
105/2017/NĐ-CP.
5. Lĩnh vực Kinh doanh Khí:
- Thẩm quyền: Ủy ban nhân
dân cấp xã được giao thẩm quyền cấp, cấp lại, điều chỉnh, và thu hồi
Giấy chứng nhận đủ điều kiện cửa hàng bán lẻ LPG chai, theo quy định tại khoản
3 Điều 44, Điều 45, và Điều 46 Nghị định số 87/2018/NĐ-CP (đã sửa đổi, bổ
sung).
- Trách nhiệm: Cấp xã cũng sẽ thực
hiện các nhiệm vụ quản lý nhà nước trong lĩnh vực kinh doanh khí được quy định
tại khoản 3 Điều 59 Nghị định số 87/2018/NĐ-CP.
6. Lĩnh vực Quản lý Chợ:
- Trách nhiệm: Ủy ban nhân
dân cấp xã có nhiệm vụ quản lý chợ theo quy định tại điểm a khoản 8 Điều
38; điểm 1 Mục I Phụ lục II; và Mục V Phụ lục II Nghị định số 60/2024/NĐ-CP về
phát triển và quản lý chợ.
7. Lĩnh vực Bảo vệ Quyền lợi Người tiêu
dùng:
Trách nhiệm: Ủy ban nhân dân cấp
xã sẽ thực hiện các nhiệm vụ quan trọng trong lĩnh vực bảo vệ quyền lợi người
tiêu dùng theo quy định tại điểm a, b, c, d, e, g khoản 2 Điều 77 Luật Bảo vệ
quyền lợi người tiêu dùng năm 2023.
8. Triển khai và điều khoản chuyển tiếp
Bộ Công Thương được giao nhiệm vụ chủ trì,
phối hợp với các bộ, cơ quan liên quan để tổ chức thực hiện Nghị định, đồng thời
hướng dẫn Ủy ban nhân dân cấp tỉnh triển khai các thủ tục hành chính. Ủy ban
nhân dân cấp tỉnh và cấp xã có trách nhiệm báo cáo định kỳ về kết quả thực hiện.
Đặc biệt, Nghị định cũng có các điều khoản
chuyển tiếp quan trọng để đảm bảo sự liền mạch trong quản lý:
- Các mẫu đơn, biểu
mẫu hiện hành sẽ được điều chỉnh để phù hợp với thẩm quyền mới.
- Các nhiệm vụ, thẩm
quyền có thủ tục hành chính sẽ tiếp tục được thực hiện như hiện hành, trừ các
trường hợp quy định cụ thể trong Nghị định.
- Các nội dung công
việc, nhiệm vụ đang được Ủy ban nhân dân cấp huyện giải quyết sẽ được chuyển
giao cho Ủy ban nhân dân cấp xã.
- Các hồ sơ, giấy tờ
đã ban hành trước hiệu lực của Nghị định vẫn tiếp tục có giá trị cho đến khi hết
thời hạn.
Nghị định này sẽ có hiệu lực trong một khoảng
thời gian nhất định, đến ngày 01 tháng 3 năm 2027, trừ một số trường hợp đặc biệt
về việc kéo dài thời gian áp dụng hoặc khi có các văn bản quy phạm pháp luật mới
có hiệu lực thay thế. Điều này cho thấy tính thử nghiệm và linh hoạt trong quá
trình chuyển đổi sang mô hình chính quyền địa phương hai cấp./.