Bất chấp khó khăn
về thị trường, chuỗi cung ứng, kinh tế toàn cầu đối mặt với nhiều thách thức,
trao đổi thương mại Việt Nam - EU vẫn ghi nhận kết quả tăng trưởng hết sức tích
cực, với lực đẩy quan trọng từ FTA song phương EVFTA.
Xuất nhập khẩu
hai chiều giữa Việt Nam và EU năm 2022 đạt 62,24 tỷ USD, tăng 9,2% so với năm
2021; trong đó xuất khẩu đạt 46,82 tỷ USD, tăng tới 16,7%, với 10 thị trường
đạt kim ngạch trên 1 tỷ USD. Xuất khẩu sang hầu hết thị trường trong khối EU
đều tăng rất mạnh; nhiều thị trường đạt mức tăng 2 con số như Ireland (tăng
45,9%), Đan Mạch (tăng 40,0%); Hà Lan (tăng 35,8%); Đức (tăng 23,1%).
Trong 10 tháng
2023, thương mại Việt Nam-EU đạt 51,8 tỷ USD, trong đó xuất khẩu của Việt Nam
sang khối này đạt 36,2 tỷ USD, giảm 8,9%, nhập khẩu 15,6 tỷ USD, giảm 2,6%.
Những tháng gần đây, xuất khẩu sang EU đã thu hẹp đà giảm tương đối nhanh nhờ
nhu cầu tiêu dùng tại thị trường 450 triệu dân phục hồi.
Việt Nam đang đứng trước nhiều điều kiện thuận
lợi để thúc đẩy các hoạt động hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư với các đối
tác EU trên nền tảng vững chắc của quan hệ đối tác toàn diện và ưu thế lớn từ
Hiệp định EVFTA.
EVFTA tạo ra lợi
thế cạnh tranh cho Việt Nam khi hiện mới chỉ có 4 quốc gia châu Á ký FTA với
EU, trong ASEAN chỉ có Việt Nam và Singapore. Nhờ vị trí chiến lược ở trung tâm
Đông Nam Á, Việt Nam trở thành cửa ngõ tự nhiên cho các doanh nghiệp quốc tế
đang tìm cách mở rộng thị trường đầu tư, kinh doanh tại châu Á. Việt Nam càng
trở nên hấp dẫn hơn khi có lợi thế lực lượng lao động trẻ, lành nghề, chi phí
cạnh tranh.
Kết quả khảo sát
Chỉ số Niềm tin Kinh doanh gần đây nhất của EuroCham cho thấy, có 31% thành
viên EuroCham xác định Việt Nam là một trong ba điểm đến đầu tư toàn cầu hàng
đầu, trong khi hơn một nửa số doanh nghiệp được khảo sát cho biết có kế hoạch
tăng vốn đầu tư FDI vào Việt Nam từ cuối năm 2023.
Với quy mô dân số
450 triệu dân, 27 thị trường thuộc EU là điểm đến quan trọng của các ngành hàng
xuất khẩu Việt Nam, dư địa để khai thác dung lượng thị trường còn rất lớn,
nhưng trước những yêu cầu ngày càng khắt khe của EU về tiêu chuẩn hàng hóa,
doanh nghiệp cần chuyển đổi sản xuất, tăng đầu tư cho phát triển xanh, bền vững
để có sản phẩm xanh xuất khẩu.
Đây cũng là xu
thế không thể đảo ngược trên toàn cầu và là con đường bắt buộc để doanh nghiệp
tham gia sâu vào chuỗi giá trị mới. Cụ thể, hàng loạt các quy định đáng lưu ý
như Cơ chế điều chỉnh carbon biên giới (CBAM), Quy định về chuỗi cung ứng chống
phá rừng (EUDR), Chỉ thị thẩm định chuỗi cung ứng (CSDDD)... được nhận định sẽ
tác động đáng kể đến xuất khẩu của Việt Nam sang EU, từ các mặt hàng công
nghiệp đến nông nghiệp, từ xi măng, sắt thép tới dệt may, cà phê....