​Hãy tiêu dùng có trách nhiệm, sử dụng bao bì thân thiện môi trường là thông điệp của Ngày Quốc tế không sử dụng túi nilon muốn truyền tải.

Năm 2024 là năm thứ hai Việt Nam tham gia hưởng ứng Ngày Quốc tế không sử dụng túi nilon

Hướng đến loại bỏ túi nilon trong tiêu dùng thương mại

Thống kê của Viện Quan sát thế giới (Worldwatch Institute), ước tính từ năm 2002, mỗi năm thế giới có khoảng 5.000 tỷ túi nilon được sản xuất và một lượng lớn được sử dụng, sau đó thải bỏ ra môi trường. Cộng đồng quốc tế và chính phủ các quốc gia ngày càng nhận ra tác hại khôn lường của rác thải nhựa đối với môi trường sống, ảnh hưởng đến các sinh vật; đặc biệt là ảnh hưởng trực tiếp, nặng nề đến sức khỏe của con người.

Tại Việt Nam, theo Bộ Tài nguyên và Môi trường, mỗi năm cả nước thải ra khoảng 1,8 triệu tấn rác nhựa, trong đó có khoảng hơn 30 tỷ túi nilon. Trung bình, mỗi hộ gia đình Việt Nam sử dụng khoảng 1 kg túi nilon mỗi tháng; hơn 80% số đó đều bị thải bỏ sau khi dùng một lần, số lượng được xử lý rất ít.

Thống kê của Hiệp hội Nhựa Việt Nam cho thấy, lượng chất thải nhựa và túi nilon ở Việt Nam khoảng 8%-12% chất thải rắn sinh hoạt nhưng chỉ có khoảng 11%-12% được xử lý, tái chế, số còn lại chủ yếu là chôn lấp, đốt và thải ra ngoài môi trường. Tại các đô thị, lượng túi nilon được tiêu thụ khoảng 10,48 - 52,4 tấn/ngày; trong số này chỉ khoảng 17% số túi nilon được thường xuyên tái sử dụng.

Đặc biệt, chất thải nhựa nilon nếu ở ngoài môi trường khi đốt sẽ tạo ra khí thải độc hại, tồn tại lâu dài trong môi trường, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người. Một số quốc gia thậm chí đã cấm cung cấp miễn phí túi nilon cho khách hàng hoặc cấm sử dụng túi nilon ở một số địa điểm.

Cùng với nhiều quốc gia trên thế giới, Việt Nam cam kết hành động mạnh mẽ thực hiện giảm thiểu rác thải nhựa và túi nilon. Luật Bảo vệ Môi trường 2020 quy định rõ về trách nhiệm tái chế, trách nhiệm xử lý chất thải của nhà sản xuất và quy định về giảm thiểu, tái sử dụng, tái chế, xử lý chất thải nhựa, phòng, chống ô nhiễm rác thải nhựa đại dương.

Tại Quyết định 1316/QĐ-TTg ngày 22/7/2021, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Đề án tăng cường công tác quản lý chất thải nhựa ở Việt Nam. Đề án góp phần thực hiện thành công chiến lược quốc gia về quản lý tổng hợp chất thải rắn đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2050; góp phần xây dựng nền kinh tế tuần hoàn ở Việt Nam với định hướng giảm sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần và túi nilon khó phân hủy, tăng cường tái sử dụng, tái chế và xử lý chất thải nhựa…

Đề án hướng tới 3 mục tiêu cụ thể. Đó là hoàn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật về quản lý chất thải nhựa, sản xuất và tiêu thụ túi nilon khó phân hủy sử dụng trong sinh hoạt, sản phẩm nhựa dùng một lần sử dụng trong sinh hoạt.

Phấn đấu đến năm 2025, sử dụng 100% túi nilon, bao bì thân thiện với môi trường tại các trung tâm thương mại, siêu thị; đảm bảo thu gom, tái sử dụng, tái chế, xử lý 85% lượng chất thải nhựa phát sinh; giảm thiểu 50% rác thải nhựa trên biển và đại dương; phấn đấu 100% các khu du lịch, các cơ sở lưu trú du lịch, các khách sạn không sử dụng túi nilon khó phân hủy và sản phẩm nhựa dùng một lần; giảm dần mức sản xuất và sử dụng túi nilon khó phân hủy và sản phẩm nhựa dùng một lần trong sinh hoạt.

Đề án cũng hướng đến mục tiêu nâng cao nhận thức của các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, cộng đồng và người dân trong sản xuất, tiêu thụ, thải bỏ chất thải nhựa, túi nilon khó phân hủy và sản phẩm nhựa dùng một lần trong sinh hoạt.

Đồng thời, ngày 24/6/2020, Thủ tướng Chính phủ cũng đã ban hành Quyết định số 889/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình hành động quốc gia về sản xuất và tiêu dùng bền vững giai đoạn 2021 – 2030, một trong những mục tiêu mà chương trình đặt ra đến năm 2030 có 100% các siêu thị, trung tâm thương mại sử dụng sản phẩm bao bì thân thiện môi trường thay thế cho sản phẩm bao bì nhựa sử dụng một lần, khó phân hủy...Thực hiện Chương trình này nhiều hệ thống siêu thị, trung tâm thương mại trên cả nước đã có những hoạt động cụ thể nhằm loại bỏ túi nilon sử dụng một lần khó phân hủy ra khỏi hệ thống phân phối.

Bên cạnh đó, cơ quan nghiên cứu của Bộ Công Thương cũng đã triển khai các đề án, nhiệm vụ, sản xuất thử nghiệm về bao bì thân thiện môi trường thay thế cho túi nilon sử dụng một lần khó phân hủy tại các hệ thống phân phối thương mại. Bước đầu các hoạt động trên đã mang lại những hiệu quả tích cực, tạo hiệu ứng truyền thông và thông điệp mạnh mẽ đến cộng đồng xã hội hãy tiêu dùng và sản xuất bền vững.

Hãy tiêu dùng có trách nhiệm

Hưởng ứng Ngày Quốc tế không sử dụng túi nilon 2024, Viện Chiến lược, Chính sách tài nguyên và môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường) cùng với Liên minh các nhà bản lẻ giảm túi nilon dùng một lần (Liên minh) đã tổ chức nhiều hoạt động nhằm nâng cao nhận thức của khách hàng về giảm tiêu dùng túi nilon. Diễn ra từ 29/6 đến ngày 3/7/2024 với thông điệp “Bớt túi nilon, thêm nhiều mầm sống”, các cửa hàng siêu thị, trung tâm thương mại là thành viên của Liên minh (TH true mart, Central Retail Việt Nam, AEON Việt Nam, LOTTE Mart Việt Nam…) đã có nhiều hoạt động được tổ chức nhằm mang lại nhiều trải nghiệm thú vị và bổ ích như các mini-game hỏi và đáp về kiến thức liên quan đến rác thải nhựa: Học mà chơi, chơi mà học; Vòng quay may mắn; Ghé thăm Tiệm chụp ảnh check-in; Lời nhắn gửi tương lai; Cuộc thi trực tuyến “Bớt túi nylon, thêm nhiều mầm sống”.

Đơn cử như chiến dịch LOTTE Eco Green “Tôi hành động - bạn cũng thế” đã được LOTTE Mart Việt Nam triển khai hiệu quả, lan tỏa tinh thần tiêu dùng xanh, giảm thiểu túi nilon tới cộng đồng. Năm 2024, LOTTE Mart tiếp tục triển khai Ngày không sử dụng túi nylon tại toàn bộ hệ thống 16 siêu thị trên toàn quốc vào ngày 3/7...

Tương tự, với mong muốn hỗ trợ khách hàng đưa ra các quyết định mua sắm và tiêu dùng bền vững dễ dàng hơn, AEON Việt Nam là nhà bán lẻ đầu tiên tại Việt Nam triển khai Sáng kiến “Rent a bag”. Theo đó khách hàng có thể mượn túi môi trường trực tiếp tại các quầy thu ngân với chi phí 5.000 đồng/túi và được hoàn trả toàn bộ phí thuê khi trả túi tại quầy dịch vụ.

AEON Việt Nam cũng đồng thời duy trì vận hành các sáng kiến “xanh” khác như Greenline - quầy thu ngân ưu tiên dành cho khách hàng từ chối sử dụng túi nilon, sử dụng sản phẩm từ vật liệu thân thiện với môi trường như ly cốc bằng giấy, khay và tô bằng bã mía...tại khu vực ẩm thực tự chọn. Tại khu vực siêu thị của tất cả các Trung tâm bách hóa tổng hợp và Siêu thị AEON trên toàn quốc, 100% túi mua sắm dành cho khách hàng đều là túi nilon phân hủy sinh học.

Trong khi đó, Central Retail Việt Nam đã và đang thực hiện thành công chương trình “Ngày không túi nilon”, “Mang theo túi riêng đi chợ” tại các siêu thị trên toàn quốc - tiến tới hoàn toàn chấm dứt cung cấp túi nilon ở các siêu thị thuộc hệ thống trong thời gian tới. Central Retail Việt Nam khuyến khích người tiêu dùng chủ động giảm sử dụng túi nilon khi đi mua sắm bằng cách tái sử dụng túi thân thiện môi trường, bán túi Lohas không lợi nhuận, hỗ trợ đóng thùng giấy carton chứa hàng hóa miễn phí…

Ở lĩnh vực sản xuất, TH là doanh nghiệp sữa đầu tiên ở Việt Nam sử dụng túi từ chất liệu sinh học “xanh” hơn, ứng dụng công nghệ hiện đại nhằm giảm lượng nhựa trên hệ thống bao bì nhãn mác; đồng thời đưa ra nhiều chương trình khuyến khích khách hàng sử dụng túi vải canvas nhằm hạn chế rác thải nhựa.

Ông Nguyễn Trung Thắng, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách tài nguyên và môi trường nhấn mạnh, mỗi người hãy là người tiêu dùng thông thái và có trách nhiệm, giảm sử dụng túi nilon và thúc đẩy các giải pháp thân thiện, góp phần bảo vệ môi trường và bảo đảm các mục tiêu phát triển bền vững./.