Chỉ cần doanh nghiệp xuất khẩu chủ quan sẽ dẫn tới sơ hở khi tiếp cận, soạn thảo hợp đồng và bị "sập bẫy" gian lận thương mại.
Mới đây, Thương vụ Việt Nam tại Pakistan cảnh báo thủ đoạn lừa đảo mới trong buôn bán quốc tế. Theo Thương vụ Việt Nam tại Pakistan, Công ty A. (Việt Nam) có nhu cầu nhập khẩu nguyên liệu chế biến thủy sản xuất khẩu. Tháng 5/2024, Công ty A. nhận được thư chào hàng nguyên liệu thủy sản chất lượng cao với giá hấp dẫn từ khách hàng X. (Pakistan) là đại diện của Công ty Y. (Pakistan). Qua kiểm tra thông tin của Công ty Y. theo địa chỉ website, Công ty A. đánh giá đây là một doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản lớn và có uy tín tại Pakistan, nên lập tức ký hợp đồng và chuyển 5.000 USD tiền đặt cọc. Tuy nhiên, sau khi nhận được tiền đặt cọc, khách hàng X. không giao hàng theo thời hạn hợp đồng và cũng không trả lời rõ ràng các câu hỏi của Công ty A.
Thương vụ Việt Nam tại Pakistan đã nhanh chóng vào cuộc, có cảnh báo, tuy nhiên doanh nghiệp vẫn tiếp tục giao dịch với khách hàng X. (Pakistan) và số tiền giao dịch đã lên tới 71.900 USD, song khả năng doanh nghiệp bị mất số tiền là rất cao.
Đối với hình thức lừa đảo trên, thủ đoạn của các đối tượng là mở tài khoản mạo danh các công ty có thật tại nước ngoài, liên hệ với các công ty/doanh nghiệp thương mại có nhu cầu xuất nhập khẩu tại Việt Nam để giao dịch. Đối tượng sử dụng những chiêu trò tinh vi, giả mạo chuyên nghiệp để lừa các công ty/doanh nghiệp tại Việt Nam ký hợp đồng, đồng thời đặt cọc tiền. Để lấy được lòng tin của nạn nhân, đối tượng làm giả các giấy tờ như bản sao B/L, bản sao giấy chứng nhận chất lượng, bản sao giấy chứng nhận xuất xứ... Tuy nhiên, sau khi nhận tiền đặt cọc từ phía doanh nghiệp Việt Nam, đối tượng biến mất, xóa sạch mọi dấu vết nhằm chiếm đoạt tài sản.
Mặc dù đang tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp trong vụ việc này, tuy nhiên Thương vụ Việt Nam tại Pakistan khuyến nghị doanh nghiệp khi thực hiện hoạt động xuất nhập khẩu, đối với các số tiền nhỏ thì có thể chấp nhận rủi ro, nhưng riêng những hợp đồng có giá trị lớn, doanh nghiệp cần chấp nhận bỏ ra chi phí để sang tận nơi tìm hiểu đối tác xuất, nhập khẩu kết hợp thêm khảo sát thị trường, mở rộng quan hệ, giúp giảm thiểu rủi ro. Qua những chuyến đi này doanh nghiệp có thể còn tìm thêm được nhiều mặt hàng mới, kết nối được với nhiều đối tác mới, mang lại lợi ích lớn gấp nhiều lần chi phí bỏ ra.
Tình trạng lừa đảo, tranh chấp thương mại vẫn liên tục diễn ra được xác định phần lớn nguyên nhân do doanh nghiệp còn chủ quan, mạo hiểm khi tiếp cận thông tin của đối tác, soạn thảo hợp đồng sơ hở và thiếu cam kết chặt chẽ. Ả Rập Xê-út cũng là một thị trường xuất khẩu tiềm năng song ông Trần Trọng Kim, Phụ trách Thương vụ Việt Nam tại Ả Rập Xê-út cho rằng khi giao dịch với doanh nghiệp tại khu vực này cần lưu ý tới vấn đề hợp đồng.
Theo ông Trần Trọng Kim, do khó khăn trong trồng trọt canh tác nông nghiệp nên nước này có nhu cầu nhập khẩu hơn 90% các loại hàng hóa, như: gạo, các loại rau, củ, quả tươi, các loại hạt, gia vị; hàng thủy sản tươi và đóng hộp... Ngoài ra là sản phẩm dệt may, phụ tùng phương tiện vận tải, nội thất, than củi, trầm hương... Tuy nhiên, đại diện Thương vụ Việt Nam tại Ả Rập Xê-út khuyến nghị: khi giao dịch với các doanh nghiệp nhập khẩu tại khu vực này cần ký hợp đồng thanh toán theo hình thức thư tín dụng LC, có đặt cọc, nếu có khách hàng trả trước thì càng tốt. Đặc biệt, doanh nghiệp không trả trước bất kỳ khoản phí nào liên quan đến chi phí môi giới hợp đồng, phí phát hành hóa đơn, vì đây là hành vi lừa đảo phổ biến. Cùng với đó, khi có các đơn hàng có dấu hiệu nghi ngờ, đề nghị doanh nghiệp thận trọng và xác minh kỹ qua kênh Đại Sứ quán và Thương vụ Việt Nam tại khu vực.
Để hỗ trợ doanh nghiệp, ông Hoàng Minh Chiến, Phó Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) cho biết, Bộ Công Thương đã phối hợp với địa phương, hiệp hội ngành hàng, bộ, ban, ngành liên quan tới cơ quan đại diện của Việt Nam ở nước ngoài để cung cấp cho doanh nghiệp thông tin, kinh nghiệm trong giao dịch thương mại quốc tế. Ngoài ra, Bộ Công Thương cũng giao cơ quan Thương vụ Việt Nam tại nước ngoài cung cấp, cập nhật thông tin về tình hình thị trường cũng như khuyến cáo doanh nghiệp Việt Nam. Đồng thời, Thương vụ cũng sẽ là cầu nối giúp doanh nghiệp xác minh thông tin liên quan đến đối tác, bạn hàng mà doanh nghiệp đang tiến hành giao dịch quốc tế./.