Hiện nay, may mặc
là nhóm hàng mà Vương quốc Anh có nhu cầu nhập khẩu lớn. Theo dữ liệu từ Trung
tâm Thương mại Quốc tế, nhập khẩu hàng may mặc vào Vương quốc Anh đạt khoảng 24
đến 25 tỷ USD mỗi năm trong giai đoạn 2017- 2019, chiếm 3-4% tổng trị giá nhập
khẩu hàng hóa của Anh.
Báo cáo Phát
triển thị trường UK đối với ngành dệt may của Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công
Thương) cũng cho thấy các cam kết thuế quan trong UKVFTA mang đến lợi ích dài
hạn cho dệt may Việt Nam tại Vương quốc Anh. Về cơ bản, thuế nhập khẩu đối với
các mặt hàng xuất khẩu nói chung, mặt hàng dệt may nói riêng, từ Việt Nam vào
thị trường này sẽ bằng với thuế nhập khẩu đối với mặt hàng xuất khẩu từ Việt
Nam vào EU tại bất kỳ thời điểm nào bắt đầu từ khi UKVFTA có hiệu lực.
Theo đó, với
UKVFTA, Vương quốc Anh xóa bỏ thuế quan với 42,5% dòng thuế từ ngày 1/1/2021;
xóa bỏ phần thuế quan còn lại sau 2, 4 hoặc 6 năm. Khi đó, so với Việt Nam, các
đối thủ cạnh tranh như: Bangladesh, Campuchia, Pakistan sẽ không còn lợi thế
cạnh tranh về thuế quan nữa.
Các mặt hàng có
mức thuế 0% ngay khi UKVFTA có hiệu lực tập trung vào mặt hàng nguyên liệu và
các sản phẩm may mặc như đồ lót, áo choàng tắm, quần áo ngủ, mặc trong nhà, đồ
bơi, khăn tay, khăn choàng và cavat (trừ loại tơ tằm), găng tay, quần tất, quần
áo trẻ em, áo blouse hoặc sơ mi dệt kim dành cho nữ hoặc trẻ em gái, một số bộ
comple, bộ đồ, áo jackets…
Nếu tính cả thời
gian được hưởng ưu đãi thuế theo EVFTA thì hàng hoá Việt Nam xuất khẩu sang
Vương quốc Anh đã được hưởng ưu đãi thuế quan hơn 2 năm. Trong 2 năm này, thuế
suất thuế nhập khẩu đối với một số mặt hàng dệt may vẫn còn cao hơn so với thuế
suất GSP 9,6% đang được hưởng. Tuy nhiên Hiệp định UKVFTA sẽ mang lại lợi ích
dài hạn cho ngành dệt may Việt Nam.
Ngoài ra, cũng
tương tự EVFTA, khi một nước đang được Vương quốc Anh cho hưởng cơ chế GSP mà
ký kết FTA với Anh thì cơ chế GSP sẽ tự động kết thúc. Theo UKVFTA, Việt Nam có
lộ trình 6 năm để chuyển đổi từ GSP sang UKVFTA. Theo đó, đến hết năm 2022,
hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam sang Vương quốc Anh được phép lựa chọn áp dụng
một trong hai mức thuế ưu đãi từ GSP hoặc UKVFTA và áp dụng cơ chế chứng nhận
xuất xứ tương ứng.
Trong 4 năm tiếp
theo, hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường Anh quốc vẫn được phép
lựa chọn áp dụng một trong hai mức thuế ưu đãi từ GSP hoặc UKVFTA, tuy nhiên,
phải đáp ứng quy định về quy tắc xuất xứ trong UKVFTA. Sau 6 năm kể từ khi
UKVFTA có hiệu lực, hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam sang Anh sẽ hưởng mức thuế
và áp dụng quy tắc xuất xứ hoàn toàn theo UKVFTA.
*Đáp ứng các yêu
cầu để gia tăng thị phần tại Anh
UKVFTA quy định
tiêu chí xuất xứ cho sản phẩm dệt may là tiêu chí hai công đoạn, nghĩa là công
đoạn dệt vải và công đoạn may thành phẩm phải được thực hiện tại Việt Nam hoặc
tại thị trường Vương quốc Anh.
Với quy định xuất
xứ như vậy, vải sử dụng để cắt may phải có xuất xứ từ Việt Nam hoặc Vương quốc
Anh. Đây là thách thức không nhỏ của ngành dệt may Việt Nam do hiện nay ngành
dệt may chưa chủ động nguồn cung trong nước, vẫn phải chủ yếu dựa vào nhập khẩu
vải và nguyên phụ liệu (70%), trong khi các đơn hàng chủ yếu làm gia công và
việc sử dụng vải và nguyên liệu theo chỉ định của khách hàng nước ngoài.
Điểm tựa lớn để
giải bài toán thiếu hụt vải và hưởng ưu đãi từ các hiệp định là cam kết về cộng
gộp đối với nguyên liệu vải từ Hàn Quốc, Nhật Bản và EU, ngoài ra, Việt Nam có
thể sử dụng vải nhập khẩu từ các quốc gia đã và sẽ ký kết FTA với UK để cắt may
tại Việt Nam.
Có thể nói, trước
mắt, quy tắc xuất xứ của UKVFTA vẫn là thách thức đối với ngành dệt may Việt
Nam. Vì vậy, trong ngắn hạn UKVFTA chưa tạo ra một “cú huých” mạnh mẽ cho ngành
dệt may Việt Nam như thời kỳ gia nhập WTO hay khi ký Hiệp định Thương mại song
phương Việt Nam -Hoa Kỳ (BTA)./.