Bộ Công Thương khẩn trương triển khai các hoạt động nhằm sớm phổ
biến Nghị định số 32 về cụm công nghiệp và thông tư hướng dẫn thực hiện.
Cụm công nghiệp phát triển nhanh
nhưng chưa bền vững
Tính đến hết năm 2023 cả nước có 705 cụm công nghiệp (CCN),
tổng diện tích 23.400 ha đã đi vào hoạt động, chiếm 66,4% số CCN đã thành lập;
thu hút gần 14.300 dự án đầu tư sản xuất kinh doanh. Phần lớn trong CCN là các
doanh nghiệp vừa và nhỏ, hợp tác xã, cơ sở sản xuất kinh doanh, hộ kinh doanh
cả thể. Tại các CCN, tỷ lệ lấp đầy bình quân 65,9%, tạo việc làm cho hơn
666.000 lao động, chủ yếu là lao động tại địa phương; 216 CCN có công trình xử
lý nước thải đi vào hoạt động (chiếm 30,6% số cụm hoạt động, tăng 37 cụm so với
năm 2022). Nhiều CCN chưa đầu tư hệ thống xử lý nước thải tập trung, các cơ sở
trong CCN tự xử lý trước khi xả ra môi trường.
Sự phát triển nhanh chóng của CCN được các địa
phương ghi nhận quan trọng và đóng góp lớn vào sức phát triển công nghiệp nói
chung, công nghiệp nông thôn (CNNT) nói riêng.
Dù vậy, theo phản ánh của nhiều địa phương công tác quản lý phát
triển CCN hiện còn gặp nhiều vướng mắc. Trong báo cáo về CCN năm 2023, Bộ Công Thương cũng
chỉ ra, Nghị định số 68/2017/NĐ-CP về quản lý phát triển CCN quy định chặt chẽ
điều kiện, hồ sơ, thủ tục thành lập, mở rộng CCN; đồng thời cũng quy định dự án
đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật CCN phù hợp với nội dung Báo cáo đầu tư thành
lập, mở rộng CCN, quy hoạch chi tiết đã được phê duyệt thì không phải thực hiện
thủ tục quyết định chủ trương đầu tư để giảm thủ tục hành chính cho doanh
nghiệp đầu tư hạ tầng. Tuy nhiên, việc thực hiện quy định này gặp vướng mắc vì
Luật đầu tư năm 2020 quy định dự án đầu tư hạ tầng kỹ thuật CCN thuộc đối tượng
Ủy ban nhân dân cấp tỉnh chấp thuận chủ trương đầu tư.
Cùng đó, các CCN do
đơn vị nhà nước làm chủ đầu tư đang không thể cho các dự án thứ cấp thuê đất
đầu tư trong CCN theo quy định của Luật Đất đai 2013 (khoản 2 Điều 149).
Nhiều tỉnh, thành phố
đang gặp khó trong việc xử lý chuyển giao các CCN do đơn vị nhà nước làm chủ
đầu tư, đã đầu tư một phần hoặc toàn bộ từ ngân sách nhà nước sang doanh nghiệp
làm chủ đầu tư do chưa có quy định, hướng dẫn cụ thể.
Về phương án phát
triển CCN thuộc quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021-2030: Tiến độ xây dựng, hoàn thiện
quy hoạch tỉnh (trong đó có phương án phát triển CCN) tại một số địa phương
chậm. Một số địa phương có quy hoạch tỉnh đã được phê duyệt nhưng danh mục CCN
chưa đầy đủ theo quy định Nghị định số 66/2020/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số
điều của Nghị định số 68.
Việc đầu tư xây dựng
hạ tầng CCN, đặc biệt là hệ thống xử lý môi trường, thu hút đầu tư vào cụm tại
một số địa phương chậm, nhất là các CCN do nhà nước làm chủ đầu tư và các CCN
thuộc tỉnh, địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hỏi khó khăn.
Cùng đó, tại một số
địa phương, như: Hà Nội, Nam Định, Phú Thọ, Hải Dương, Hưng Yên, Phú Yên... vẫn
còn có bất cập, hạn chế như: Chưa tổ chức thực hiện đầy du các quy định của
pháp luật về đất đai, đầu tư, xây dựng, bảo vệ môi trường, phỏng cháy chữa
cháy..... trong đầu tư phát triển các CCN trên địa bàn.
Tập trung phổ biến Nghị định mới
Trước những bất cập
trong hiện trạng phát triển CCN, Bộ Công Thương đã chủ trì xây dựng Nghị định
số 32/2024/NĐ-CP về quản lý phát triển CCN (Nghị định số 32) trong đó đưa ra
nhiều điểm mới, tạo không gian thoáng hơn cho CCN phát triển.
Nói về những điểm mới
của Nghị định số 32, ông Ngô Quang Trung- Cục Trưởng Cục Công Thương địa
phương, Bộ Công Thương cho hay: Để phù hợp với quy định của Luật Đất đai hiện
hành (khoản 2 Điều 149) về cơ chế cho thuê đất đầu tư kinh doanh hạ tầng CCN và
hiệu quả hoạt động của các CCN do doanh nghiệp làm chủ đầu tư hạ tầng thời gian
qua, Nghị định số 32/2024/NĐ-CP quy định mô hình chủ đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ
thuật CCN là các doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ chức được thành lập, hoạt động
theo quy định của pháp luật Việt Nam thực hiện hoạt động đầu tư kinh doanh hạ
tầng kỹ thuật CCN.
Đối với các đơn vị đã
được giao làm chủ đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật CCN quy định tại khoản 2
Điều 15 Nghị định số 68/2017/NĐ-CP tiếp tục hoạt động đến khi có quyết định sắp
xếp, xử lý của cơ quan có thẩm quyền; thực hiện các quyền, nghĩa vụ của chủ đầu
tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật CCN tại Nghị định này và pháp luật liên quan.
Để phù hợp với Luật
Đầu tư, Nghị định số 32 tiếp tục quy định thủ tục thành lập, mở rộng CCN (trong
đó có lựa chọn chủ đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật CCN) và đồng thời giao trách
nhiệm Bộ Kế hoạch và Đầu tư nghiên cứu, đề xuất cơ quan có thẩm quyền quy định
dự án đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật CCN phù hợp với nội dung Báo cáo đầu tư
thành lập, mở rộng CCN đã được phê duyệt không phải thực hiện thủ tục chấp
thuận chủ trương đầu tư theo pháp luật về đầu tư.
Tại Nghị định số 32,
Chính phủ phân cấp cho Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định việc điều chỉnh về
tên gọi, vị trí thay đổi trong địa giới hành chính cấp huyện, diện tích tăng
không quá 5 ha so với quy hoạch được phê duyệt và phù hợp với quy hoạch sử dụng
đất cấp huyện và quy hoạch khác trên địa bàn; đồng thời cập nhật nội dung thay
đổi để báo cáo Thủ tướng Chính phủ tại kỳ lập, phê duyệt quy hoạch tỉnh tiếp
theo.
Giao Ủy ban nhân dân
cấp tỉnh căn cứ thẩm quyền, quy định của pháp luật quyết định việc điều chỉnh
nội dung hoặc bãi bỏ Quyết định thành lập, mở rộng CCN cho phù hợp với điều
kiện thực tế của địa phương…
Ông Ngô Quang Trung
cũng cho hay, Nghị định số 32 cũng quy định cụ thể về quyền hạn, trách nhiệm cụ
thể của Bộ Công Thương. Trong đó, Bộ xây dựng, trình cơ quan có thẩm quyền ban
hành hoặc ban hành theo thẩm quyền các chính sách, pháp luật, chương trình, kế
hoạch, các mẫu văn bản, chế độ báo cáo thống kê, cơ sở dữ liệu về quản lý, phát
triển CCN cả nước; có ý kiến đối với phương án phát triển CCN của các địa
phương theo quy định.
Hàng năm xây dựng kế
hoạch, dự toán kinh phí hoạt động phát triển CCN từ nguồn ngân sách trung ương,
trình cơ quan có thẩm quyền phê duyệt và tổ chức thực hiện sau khi được phê
duyệt. Thực hiện các hoạt động hợp tác quốc tế, hỗ trợ xúc tiến đầu tư phát
triển CCN.
Nguồn: Congthuong.vn