Đồng Nai và thách thức từ thuế quan mới của Mỹ

Tác động kép lên doanh nghiệp

Hoa Kỳ hiện là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam và của tỉnh Đồng Nai. Trong 6 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu của tỉnh sang thị trường này đạt gần 4,6 tỷ USD, chiếm hơn 32% tổng kim ngạch xuất khẩu của toàn tỉnh. Với mức độ phụ thuộc lớn, bất kỳ rào cản thương mại nào từ phía Mỹ đều có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tăng trưởng kinh tế địa phương.

Theo báo cáo, mức thuế 20% đã trực tiếp làm tăng giá thành sản phẩm xuất khẩu, khiến biên lợi nhuận của doanh nghiệp bị bào mòn và giảm sức cạnh tranh so với các đối thủ từ quốc gia khác. Đặc biệt, với những hợp đồng đã ký trước thời điểm thuế được áp dụng, doanh nghiệp gần như không thể điều chỉnh giá bán, dẫn đến nguy cơ thua lỗ hoặc mất hợp đồng.

Một vấn đề khác là nguy cơ bị đánh mức thuế 40% đối với hàng hóa bị xem là "chuyển tải" (transshipment). Báo cáo nhấn mạnh rằng tiêu chí xác định "chuyển tải" từ phía Mỹ chưa được công bố rõ ràng, gây khó khăn cho doanh nghiệp trong việc lên kế hoạch sản xuất. Nhiều ngành sử dụng nguyên liệu nhập khẩu như dệt may, giày dép, điện tử - vốn là thế mạnh của Đồng Nai - càng dễ bị nghi ngờ. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến sản lượng mà còn tác động tiêu cực đến uy tín của doanh nghiệp và tỉnh.

Các ngành hàng chủ lực chịu ảnh hưởng nặng nề

Báo cáo chi tiết tác động lên từng ngành:

• Hạt điều: Giá thành nhân điều Việt Nam tăng cao khiến người tiêu dùng Mỹ chuyển sang các loại hạt khác. Điều này dẫn đến giá bán giảm và giao dịch "trầm lắng". Doanh nghiệp còn phải chịu áp lực cạnh tranh từ Bờ Biển Ngà, nơi có lợi thế về chi phí vận chuyển và mức thuế nhập khẩu vào Mỹ chỉ 15%.

• Dệt may & Da giày: Là các ngành thâm dụng lao động, đã bị cắt giảm 20-50% đơn hàng so với kế hoạch. Mức thuế 20% làm giảm sức cạnh tranh, dẫn đến nguy cơ mất đơn hàng sang các quốc gia có mức thuế thấp hơn.

• Gỗ và sản phẩm gỗ: Mức thuế 20% khiến giá gỗ Việt Nam cao hơn đáng kể so với gỗ từ các đối thủ như Trung Quốc hay EU (chịu mức thuế từ 0-10% với một số mặt hàng). Đã có nhiều đơn hàng giảm mạnh sau khi thông tin thuế được công bố.

• Nông sản và thủy sản: Mức thuế mới làm tăng giá, khiến mặt hàng nông sản dễ bị cắt giảm đơn hàng. Lượng cao su xuất khẩu sang Mỹ trong quý I năm 2025 đã sụt giảm hơn 60% so với cùng kỳ. Các doanh nghiệp thủy sản chế biến cũng chịu ảnh hưởng tương tự.

• Điện tử & Linh kiện: Mặc dù nhu cầu ổn định hơn, nhưng mức thuế 20% vẫn làm tăng chi phí chuỗi cung ứng và giảm đơn hàng. Tương tự, ngành máy móc và phụ tùng cũng đối mặt với việc đơn hàng sụt giảm do các đối tác lo ngại về chi phí.

Theo đánh giá, các ngành dệt may, da giày, đồ gỗ, điện tử và nông sản được dự báo sẽ chịu tác động nặng nề nhất, dẫn đến nguy cơ sụt giảm việc làm và doanh thu.

Kiến nghị và giải pháp tháo gỡ

Trước những thách thức trên, các hiệp hội, liên đoàn doanh nghiệp và UBND tỉnh Đồng Nai đã đưa ra nhiều kiến nghị quan trọng tới Chính phủ và các bộ, ngành Trung ương. Các đề xuất tập trung vào ba nhóm giải pháp chính:

• Đối ngoại và Chính sách: Kiến nghị Bộ Công Thương tiếp tục đàm phán với phía Hoa Kỳ để làm rõ tiêu chí "chuyển tải" và xem xét miễn, giảm thuế cho các ngành hàng thế mạnh của Việt Nam.

• Hỗ trợ tài chính và hành chính: Đề nghị Ngân hàng Nhà nước cơ cấu lại nợ, giảm lãi suất và ổn định tỷ giá. Kiến nghị Bộ Tài chính xem xét các gói hỗ trợ tài khóa như gia hạn thời gian nộp thuế, miễn giảm thuế nhập khẩu nguyên liệu. Đồng thời, đề xuất đơn giản hóa các thủ tục hành chính, đặc biệt là trong lĩnh vực xuất nhập khẩu và kiểm dịch.

• Hỗ trợ doanh nghiệp: Tăng cường các chương trình xúc tiến thương mại, hỗ trợ doanh nghiệp tìm kiếm và đa dạng hóa thị trường xuất khẩu. Đồng thời, kiến nghị có phương án hỗ trợ an sinh xã hội cho người lao động mất việc làm do doanh nghiệp bị cắt giảm sản xuất.

Báo cáo cho thấy sự chủ động của chính quyền tỉnh Đồng Nai trong việc thu thập thông tin và kiến nghị chính sách nhằm giảm thiểu thiệt hại cho doanh nghiệp địa phương trước bối cảnh kinh tế toàn cầu nhiều biến động. (Nguồn: 97/BC-UBND ngày 21/8/2025 của UBND tỉnh)./.