Luật Tố tụng hình sự sửa đổi: Nâng cao quyền hạn cấp xã

Tăng cường năng lực cho Công an cấp xã và Tòa án nhân dân khu vực

Một trong những điểm nổi bật nhất của Luật là việc trao quyền cho Điều tra viên trung cấp, Điều tra viên cao cấp là Trưởng Công an hoặc Phó Trưởng Công an cấp xã được tiến hành khởi tố, điều tra các vụ án hình sự về tội ít nghiêm trọng, tội nghiêm trọng xảy ra trên địa bàn. Việc này không chỉ giúp giảm tải cho Cơ quan điều tra cấp trên mà còn đảm bảo việc giải quyết vụ án nhanh chóng, kịp thời ngay từ cơ sở.

Bên cạnh đó, Luật cũng điều chỉnh thẩm quyền xét xử của các cấp Tòa án nhân dân:

• Tòa án nhân dân khu vực sẽ xét xử sơ thẩm các vụ án về tội phạm ít nghiêm trọng, nghiêm trọng, rất nghiêm trọng và cả tội phạm đặc biệt nghiêm trọng có mức hình phạt đến 20 năm tù.

• Tòa án nhân dân cấp tỉnh sẽ tập trung xét xử các vụ án phức tạp, có tính chất chính trị, đối ngoại hoặc liên quan đến cán bộ cấp cao.

Sự phân cấp này thể hiện sự tin tưởng vào năng lực của hệ thống tư pháp cấp dưới, đồng thời giúp cơ quan tố tụng cấp trên tập trung giải quyết các vụ án lớn, phức tạp.

Đẩy mạnh số hóa và minh bạch thủ tục

Luật mới bổ sung nhiều quy định nhằm thúc đẩy số hóa thủ tục tố tụng, nâng cao hiệu quả và tính minh bạch.

• Hồ sơ vụ án có thể được lập bằng văn bản giấy hoặc được số hóa.

• Chữ ký số được công nhận có giá trị pháp lý tương đương chữ ký trực tiếp trong các văn bản tố tụng.

• Việc thông báo văn bản tố tụng giờ đây có thể thực hiện qua nền tảng số, phần mềm ứng dụng dùng chung tại Trung tâm dữ liệu quốc gia hoặc cổng thông tin điện tử của cơ quan tố tụng.

Những quy định này sẽ giúp tiết kiệm chi phí, thời gian và nhân lực, đồng thời tạo ra một nền tư pháp hiện đại, dễ tiếp cận hơn cho người dân.

Hoàn thiện cơ chế giám sát và giải quyết khiếu nại

Luật sửa đổi cũng củng cố cơ chế giám đốc thẩm, tái thẩm và giải quyết khiếu nại, tố cáo, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của công dân.

• Phân cấp kháng nghị giám đốc thẩm:

  • Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao có quyền kháng nghị bản án của Tòa án nhân dân cấp tỉnh và Tòa Phúc thẩm.

  • Chánh án Tòa án nhân dân cấp tỉnh, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh có quyền kháng nghị bản án của Tòa án nhân dân khu vực trong phạm vi tỉnh, thành phố.

• Cơ chế giải quyết khiếu nại: Việc khiếu nại đối với quyết định, hành vi tố tụng của các chức danh tư pháp được quy định rõ ràng theo từng cấp thẩm quyền. Nếu không đồng ý với quyết định ban đầu, người dân có thể khiếu nại lên cấp trên trực tiếp, đảm bảo tính công bằng, khách quan.

Tóm lại, Luật Tố tụng hình sự sửa đổi, bổ sung lần này là một bước tiến quan trọng, không chỉ củng cố hệ thống tư pháp từ cơ sở mà còn hướng tới một nền tư pháp số, minh bạch và hiệu quả, đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước trong giai đoạn mới./.