NĂM 2023 HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU GĂP NHIỀU KHÓ KHĂN

​Không chỉ dệt may, gỗ, da giày với nỗi lo thiếu đơn hàng, mà nông sản vốn là ngành có lợi thế, nhu cầu tất yếu trong đại dịch COVID-19 như thủy sản, hạt điều, tiêu… cũng đang đứng trước thách thức này. Đáng lo ngại, thay vì nhập khẩu của Việt Nam, nhiều thị trường đã chuyển hướng sang nhập của các đối thủ khác do có giá rẻ hơn.

Do lạm phát thế giới tăng cao khiến nhu cầu tiêu dùng giảm sút, những mặt hàng giá trị cao không được ưu tiên lựa chọn. Mặt khác, tình hình cạnh tranh với các đối thủ ngày càng gay gắt khiến việc tiêu thụ ở thị trường lớn khó khăn, dẫn tới tồn kho xảy ra, từ đó nhà mua hàng chia sẻ rủi ro với nhà cung ứng.

Hiện nay, mặt hàng tôm, có 2 đối thủ lớn là Ecuador và Ấn Độ với lợi thế về sản lượng lớn và giá thấp. Nếu so với Ecuador, tôm Việt Nam đang cao hơn 1 USD, chưa kể giá thành sản xuất cũng cao hơn. Do vậy, tôm Việt chỉ thâm nhập được dòng sản phẩm cao cấp vào thị trường Mỹ, do Ecuador chưa đảm bảo được trình độ chế biến. Tuy nhiên, không xa thôi nếu không có giải pháp khắc phục điểm yếu của mình thì tôm Việt ở thị trường Mỹ sẽ thất thế. 

Lãi suất cho vay tăng cao khiến chi phí lãi vay của doanh nghiệp (DN )tăng theo, kéo giảm sức cạnh tranh. Thị trường xuất khẩu đang bị thu hẹp. Một số mặt hàng chủ lực xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường EU, Mỹ đang đối mặt với các áp lực về điều tra phòng vệ thương mại, gian lận xuất xứ; thị trường châu Âu đang dựng lên các rào cản kỹ thuật liên quan đến môi trường, phát triển bền vững, chuyển đổi xanh..., khiến DN bị động và gặp nhiều bất lợi trong tiếp cận thị trường.

Hiện nay, hàng Việt Nam phải cạnh tranh gay gắt với sản phẩm xuất khẩu cùng loại của Trung Quốc trên thị trường EU, Mỹ, Nhật Bản, Đông Á… do Trung Quốc nới lỏng chính sách tiền tệ, đồng NDT giảm giá mạnh khiến giá hàng hóa xuất khẩu của Trung Quốc rẻ hơn.

Hiện Trung Quốc chưa bỏ hoàn toàn chính sách "Zero Covid", đồng NDT của Trung Quốc cũng như đồng Baht của Thái Lan mất giá hơn so với VND và đồng USD, nên Trung Quốc đang có xu hướng nhập khẩu nhiều các sản phẩm của Thái Lan hơn.

Khó khăn trên cũng đang diễn ra tương tự với dệt may, da giày… Hiện các DN ngành may nhận được nhiều thông tin thiếu tích cực từ các khách hàng với đề nghị giảm đơn hàng, dự báo giai đoạn từ quý I đến quý II năm sau sẽ rất khó khăn đối với ngành dệt may.

Trong bối cảnh hiện nay, DN cần có chiến lược phát triển bài bản, tầm nhìn dài hạn. Trước mắt, thấy xu thế tiêu thụ giảm, DN cần giải phóng hàng tồn kho giá mềm, chấp nhận lỗ để không cạn vốn thì sẽ cầm cự được qua giai đoạn này. Về lâu dài, DN cũng cần cắt giảm chi phí, nêu cao tinh thần tiết kiệm để giảm giá thành, nâng cao cạnh tranh. Mặt khác, trong xu thế hiện nay phải trang bị công nghệ mới, những công đoạn nào sản xuất chế biến có thể tự động, số hóa thì phải làm.

Ngoài ra, DN phải đáp ứng đòi hỏi của người tiêu dùng minh bạch, bền vững, việc đáp ứng tiêu chí bền vững không phải trào lưu mà là tất yếu, nếu DN xem nhẹ thì bị sẽ không có còn chỗ đứng trên thị trường./.